Eksperci odpowiadają na zarzuty
Na październikowej sesji Rady Miejskiej w Bielsku-Białej przedstawiono prezentację dotyczącą ekospalarni a następnie został opublikowany dokument wykonanej „Analizy Wielokryterialnej dla Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów dla Aglomeracji Beskidzkiej”, która to instalacja spełniać powinna wymagania Najlepszej Dostępnej Techniki (BAT). Dokument został wykonany przez ekspertów firmy Sweco Consulting, Po opublikowaniu dokumentu pojawiły się zarzuty, min. ze strony Pana Pawła Głuszyńskiego, które publikujemy poniżej. Poniżej przedstawiamy również odpowiedzi ekspertów firmy Sweco Consulting.
Odpowiedzi SWECO
Maksymalne zmniejszenie objętości i masy odpadów
Objętość 100 000 ton odpadów przekazywanych do spalarni to ok. 13 400 m3. Wg „analizy” spalarnia wyemituje 592 000 000 m3 gazów w ciągu roku. Jednak według danych z istniejących instalacji o tej wydajności wyniesie ok. 856 000 000 m3.
Odpowiedź: Aby 100 000 ton odpadów zajmowało objętość 13 400 m3, ich gęstość musiałaby wynosić ~7,5 tony/m3, co jest wartością zbliżoną do gęstości stali. W rzeczywistości gęstość odpadów przekazywanych do instalacji termicznego przekształcania odpadów jest (będzie) ponad dwudziestokrotnie mniejsza od gęstości stali, a więc 100 000 ton odpadów zajmowałoby na składowisku ponad dwudziestokrotnie więcej miejsca niż podano.
Informujemy, że ilość wyemitowanych z instalacji termicznego przekształcania odpadów spalin zależy przede wszystkim od charakterystyki elementarnej odpadów, tj. od ich składu pierwiastkowego, co determinuje zapotrzebowanie na powietrze do spalania, a także rozwiązań instalacji oczyszczania spalin (m.in. ilości doprowadzonej do spalin wody), i dlatego dla każdej instalacji jest ona inna. Ponadto, podana ilość spalin dla instalacji o rzekomo tej samej wydajności wydaje się zawyżona i nie odpowiadać realiom (nie podano nazwy instalacji – brak możliwości weryfikacji prawdziwości podanej informacji).
Ze 100 000 ton spalonych odpadów powstanie co najmniej 154 547 ton zanieczyszczeń gazowych i stałych.
Odpowiedź: Rzeczywiste dane eksploatacyjne dotyczące jednostkowych emisji zanieczyszczeń gazowych i stałych (pył) do powietrza ze zbliżonej technologicznie ITPOK w Poznaniu dowodzą średniej sumarycznej emisji zanieczyszczeń na poziomie stu kilkudziesięciu mg/Nm3 (źródło: https://www.suez-zielonaenergia.pl/aktualne-raporty-z-pracy-instalacji/monitoring-emisji/), co dla szacunkowego strumienia spalin z ITPO na poziomie 592 000 000 Nm3/rok dałoby emisję zanieczyszczeń rzędu 100 ton/rok oraz emisję CO2 rzędu 120 000 ton/rok. Zatem ze spalenia 100 000 ton odpadów w ciągu roku powstanie szacunkowo 120 100 ton emisji do powietrza, przy czym emisja zanieczyszczeń do powietrza, co uznaje się za najbardziej istotne, wyniesie szacunkowo ok. 100 ton/rok (maksymalnie kilkaset ton/rok), z czego ok. 90% stanowią tlenki azotu. Należy mieć świadomość, że każdy obiekt energetycznego spalania, np. elektrociepłownia opalana węglem, również emituje zanieczyszczenia gazowe i stałe do powietrza. Co więcej, emisje z nich są znacznie wyższe niż z nowoczesnych instalacji termicznego przekształcania odpadów – m.in. dlatego, że te ostatnie obowiązują znacznie ostrzejsze limity zanieczyszczeń odprowadzanych do powietrza. Należy podkreślić, że nowoczesne instalacje termicznego przekształcania odpadów są wyposażone w zaawansowany układ kontroli i zapewnienia jakości powietrza (ang. AQCS – Air Quality Control System).
Odzysk ciepła wydzielanego podczas spalania odpadów i następnie jego przekształcenie w energię użyteczną w postaci prądu elektrycznego i ciepła sieciowego. Co z Thermą i zapotrzebowanie na ciepło ze spalarni?
Odpowiedź: Przedsiębiorstwo Komunalne Therma Sp. Z o.o. Bielsko-Biała wyraziło zainteresowanie odbiorem ciepła z ITPO, uzgodniono szacunkowy profil mocy cieplnej wyprowadzonej do sieci z ITPO w skali roku. Odbiór ciepła systemowego z ITPO w lokalizacji Wapienica nie stanowi problemu.
Odzysk zawartych w odpadach surowców wtórnych – metali. Równie dobrze można je odzyskać na linii sortowniczej i w lepszej jakości.
Odpowiedź: Do ITPO będą głównie trafiać odpady po linii sortowniczej, tj. po przetworzeniu w zakładzie (zakładach) mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów, więc będą one zawierać niewielkie ilości metali, których nie odzyskano na linii sortowniczej. W ITPO przewidziano dodatkowe moduły technologiczne (separator metali żelaznych i separator metali nieżelaznych), służące separacji pozostałych w żużlu metali.
Przekształcenie pozostałych niepalnych składników odpadów w postać nadającą się do składowania i / lub ewentualnego wykorzystania. W „analizie” bardzo optymistycznie podano, że będzie ich tylko 18 000 ton. Nie potwierdzają to dane z funkcjonujących instalacji w Polsce, gdzie masa żużli i pyłów wynosi nie mniej niż 26%, czyli dla projektowanej spalarni 26 000 ton. ZGO składuje około 32 700 ton odpadów rocznie.
Odpowiedź: Funkcjonujące w Polsce instalacje termicznego przekształcania odpadów przekształcają:
– wyłącznie zmieszane odpady komunalne (ITPOK w Poznaniu), lub
-mieszankę: nieprzetwarzalnej frakcji odpadów, powstałej po mechanicznym przetworzeniu zmieszanych odpadów komunalnych, posiadającej odpowiednią do przekształcania termicznego wartość opałową, oraz zmieszanych odpadów komunalnych,
a więc odpady, w których znajduje się duży udział frakcji mineralnej – szkła, ceramiki, zdarza się również gruz i popiół, dlatego ilość powstającego w tych zakładach żużla jest większa. ITPO nie będzie przekształcać zmieszanych odpadów komunalnych, lecz frakcje palne wysortowane z odpadów komunalnych, nie nadające się do recyclingu, dlatego ilość generowanego żużla będzie znacznie mniejsza (szacunkowo ok. 14% masy odpadów do spalenia, tj. 14 000 ton/rok – w rzeczywistości może ich być nieznacznie więcej).
Zmniejszenie emisji ze źródeł wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej (elektrownie i elektrociepłownie) opalanych węglem – tzw. substytucję paliw. Od strony technicznej nie ma żadnych przeszkód, aby zainstalować lepszy układ oczyszczania spalin w tych zakładach. Nie robi się tego tylko z powodów większych kosztów.
Odpowiedź: Zgodnie z powyższym, produkcja energii z ITPO będzie powodować mniejszą emisję zanieczyszczeń do powietrza, ponieważ zostaną zainstalowane lepsze układy oczyszczania spalin (m.in. ze względu na rygorystyczne wymagania Najlepszych Dostępnych Technik – BAT), niż w elektrociepłowniach węglowych. Spalanie węgla powoduje większe zanieczyszczenie powietrza oraz zmianę klimatu niż spalanie odpadów. Stopniowe odejście od spalania węgla na rzecz ekologicznych odnawialnych źródeł energii (m.in. termiczne przekształcanie odpadów) i poprawa efektywności energetycznej spowoduje zmniejszenie emisji substancji szkodliwych. Poprawa jakości powietrza jest konieczna dla poprawy zdrowia publicznego, dlatego konieczne jest odchodzenie od spalania węgla (dekarbonizacja).
Zmniejszenie efektu cieplarnianego powodowanego przez uwalniany ze składowanych odpadów metan. Od lat można składować odpady wyłącznie po przetworzeniu – czemu służy ZGO. Emisja gazów szklarniowych przez tak przetworzone odpady wynosi średnio 150 kg eCO2 na tonę, gdy przy spalaniu co najmniej 1000 kg eCO2/tonę.
Odpowiedź: Emisja gazów cieplarnianych (metan, dwutlenek węgla, podtlenek azotu) z odpadów powstałych po termicznym przekształceniu w ITPO (żużel, popiół i pył) będzie niemal zerowa, a ich objętość będzie wielokrotnie mniejsza niż przed termicznym przekształceniem. W wyniku termicznego przekształcenia odpadów powstanie emisja CO2, lecz równocześnie nastąpi redukcja emisji CO2 i N2O z obiektów energetycznego spalania paliw węglowych (m.in. elektrociepłowni), dlatego że ITPO będzie odzyskiwać energię z odpadów i przekształcać ją w energię cieplną wyprowadzaną do sieci ciepłowniczej (ciepło systemowe) oraz energię elektryczną odprowadzaną do sieci elektroenergetycznej, co w rezultacie spowoduje redukcję śladu węglowego innych obiektów energetycznego spalania paliw. Dlatego, dzięki unikniętym emisjom z innych obiektów energetycznego spalania paliw, eksploatacja ITPO będzie miała pozytywny wpływ na środowisko.
Odpowiedź: SWECO
Użyte w analizie odniesienie do Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego jest działaniem zamierzonym i nie stanowi pomyłki „pisarskiej”. Aktualizacje prognoz zmian ilości odpadów przyjmowane w wojewódzkich planach gospodarki odpadami(WPGO) są niezbędne z uwagi na niedoszacowanie prognozowanych ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w obowiązującym Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2022, na podstawie których zostały przygotowane wszystkie plany wojewódzkie. Błędne, zaniżone wskaźniki zmian ilości odpadów komunalnych przyjęte w KPGO 2022 (i zastosowane w planach wojewódzkich) sprawiły, że prognozowany w KPGO 2022 poziom ilości wytwarzanych odpadów komunalnych dla roku 2030 został osiągnięty już w roku 2017. Przyjęte na tej podstawie przepustowości instalacji przetwarzania odpadów (istniejących i planowanych) okazały się niedostosowane (zbyt niskie), niewystarczające aby przetworzyć cały strumień odpadów komunalnych. Na potrzeby sporządzenia prognoz ilości wytwarzanych odpadów komunalnych dla regionu Bielska Białej wykorzystano jako wyjściowe wskaźniki wzrostu ilości odpadów, które Sweco jako wykonawca aktualizacji WPGO dla Wielkopolski opracowało i uzgodniło zarówno na szczeblu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu, jak i z Ministerstwem Klimatu. Powołano się na te wskaźniki, gdyż jest to pierwsza uzgodniona i przyjęta aktualizacja WPGO, gdzie zaniżone wskaźniki zostały poddane korekcie i nie spotkały się z kwestionowaniem. Wskaźniki te zostały następnie zweryfikowane i uaktualnione w oparciu o uwarunkowania lokalne wynikające z charakterystyki gospodarki odpadami komunalnymi w gminach objętych Przedsięwzięciem, w tym przede wszystkim z uwagi na bardzo duże ilości odpadów zbieranych selektywnie na obszarze Przedsięwzięcia.
Sprzedaż energii cieplnej do sieci ciepłowniczej PK Therma została wstępnie uzgodniona z PK Therma, która określiła profil zapotrzebowania na ciepło w skali roku.
Koszt termicznej utylizacji odpadów zostanie oszacowany w Studium Wykonalności ITPO. W Opracowaniu przedstawiono orientacyjne koszty przyjęcia odpadów do ITPO w istniejących w Polsce instalacjach termicznego przekształcania odpadów. Szczegółowy model ekonomiczny Przedsięwzięcia zostanie opracowany w SW ITPO.